A jednak kolej! Koleje i granice

     Oddajemy w Państwa ręce 4 tom artykułów poświęconych historii kolei i jej funkcjonowania opublikowanych w ramach projektu A jednak kolej! W  prezentowanych opracowaniach autorzy poruszają tym razem zagadnienie szeroko pojętej granicy. Kreślą nowe jej aspekty, przedstawiają nieznane dotąd materiały źródłowe i odmienne od dotychczasowych interpretacje oraz oceny zachodzących w jej obrębie przemian.

     Kolej jako środek transportu nie tylko ułatwiła przemieszczanie się, ale też przekroczyła granice – prędkości, wyobraźni, strachu, państw mniejszych i większych. Powstała z czasem sieć kolejowa również wyznaczyła granice nie tylko państw, ale też odmiennych rozstawów torów i odmiennych wartości napięcia sieci trakcyjnych, a także przepisów. Podobnie stacja kolejowa stała się miejscem granicznym zarówno w dosłownym znaczeniu przekraczania granicy, jak i zmiany środka transportu, a także miasta i państwa. Owa relacja wobec granicy ulegała też zmianom – gdy państwa wzmacniały lub ograniczały kontrole graniczne, gdy zmianie ulegał sam przebieg granicy państwowej.

SPIS TREŚCI

Bartosz Kruk, Marek Zawadka – Wstęp
Andrzej Mielcarek: Przestępstwa, wykroczenia na kolejach i ich ściganie przez Policję Kolei Rzeszy w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku
Dariusz Opaliński: Na styku dwóch światów. Realia podróżne na kolejowych przejściach granicznych między Galicją a zaborem rosyjskim
Anna Pachowicz: Koleją za granicę, czyli o podróżach tym środkiem transportu do pracy we Francji w okresie międzywojennym
Bartosz Kruk: Granica państwa a szerokość toru kolejowego. O sposobach pokonywania różnic
Jakub Halor:Kolejowy ruch transgraniczny w okręgu katowickim w XIX wieku we wspomnieniach Antona Oskara Klaußmanna
Jacek Kurek: O granicach, które przekraczamy, podróżując z dziełami artystów
Marcin Jarząbek: Dworzec (lat pięćdziesiątych XIX w.) jako miejsce graniczne, czyli stacja na scenie w dwu odsłonach (Podróżomania Józefa Korzeniowskiego i Z Przemyśla do Przeszowy Aleksandra Fredry)
Karolina Załęska: Nie-miejsca nowoczesności. Angielska powieść przemysłowa połowy XIX wieku wobec komunikacyjnych wyzwań industrializacji
Maciej Kędzierski: Historia stacji granicznej w Zbąszynku. Od idei miasta-ogrodu do wizyty Kim Ir Sena
Tomasz Krzemiński: Dworzec kolejowy w Aleksandrowie. Dzieje stacji kolejowej na granicy prusko-rosyjskiej w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku
Weronika Dragan: Graniczna stacja kolejowa jako biegun rozwoju – przykład Prostek
Michał Jerczyński: Zespół stacji granicznych Skalmierzyce – Szczypiorno – Kalisz. Geneza, układ przestrzenny i architektura, funkcjonowanie, przemiany po zniesieniu granicy
Paweł Glugla: Poza granicą wolności – 14 VI 1940 r. z Tarnowa do KL Auschwitz. Pierwszy i kolejne kolejowe transporty Polaków
Rafał Cichy, Maciej Andrzejewski, Ralf Meinsen: Współczesne uwarunkowania techniczne i prawne w międzynarodowym ruchu kolejowym
Seweryn Pieniążek: Kolej wąskotorowa Przeworsk – Dynów w latach 1918–1939. Przełamywanie i obrona granic (plany rozbudowy kolei oraz „rywalizacja” z transportem drogowym)

[red. naukowa] Bartosz Kruk, Marek Zawadka: "A jednak kolej! -4- Koleje i granice". Wydawnictwo GAJT, Lubin - Wrocław 2022. Okładka twarda, format 16 x 24 cm, stron 336, czarni-białe ilustracje